Minder mestplaatsingsruimte
Hoewel de nieuwe met nutriënten verontreinigde (NV-)gebieden en de nieuwe regels bekend zijn, is het makkelijk om het overzicht kwijt te raken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen Natura 2000-gebieden, grondwaterbeschermingsgebieden (GWB), bufferzones en NV-gebieden. In het ene gebied kun je in 2024 nog derogatie op de gebruiksnorm voor dierlijke mest aanvragen. In het andere gebied wordt derogatie versneld afgebouwd of is aanvragen helemaal niet meer mogelijk. En dan zijn er ook nog aanvullende kortingen op de totale stikstofgebruiksnorm.
Gebruiksnorm dierlijke mest (en derogatie)
Natura 2000-, GWB en bufferzones
Over derogatie is al veel vermeld. In Natura 2000-gebieden en GWB kun je sinds 2023 geen derogatie meer aanvragen. Inmiddels is bekend dat per 2024 ook geen derogatie meer mogelijk is in een zogenoemde bufferzone van 250 meter rondom specifieke stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden.
NV-gebieden
In de NV-gebieden kun je in 2024 nog derogatie aanvragen. De gebruiksnorm wordt hier echter wel sneller afgebouwd dan buiten de NV-gebieden.
Korting op de totale stikstofgebruiksnorm
NV-gebieden
De aanwijzing van de nieuwe NV-gebieden is een ingewikkeld verhaal. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verontreiniging door stikstof en verontreiniging door fosfor. Daar waar GWB overlappen met NV-gebieden gelden weer andere regels. In de stikstof verontreinigde NV-gebieden wordt de stikstofgebruiksnorm per 2025 met 20% verlaagd voor alle teelten. Daar wordt naartoe gewerkt door een verlaging van 5% in 2024. In GWB in NV-gebieden in Overijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg wordt hier al sneller naartoe gewerkt door een verlaging van 10% in 2024. De kaarten met de aangewezen NV-gebieden kun je vinden via de website van RVO.
Een tabel geeft je wellicht meer overzicht:
Tabel 1: Gebruiksnormen in 2024
| NV-gebied | GWB op zand- en löss in NV-gebieden in OV, GD, UT, NB en LB | Natura 2000-gebied, GWB en bufferzone | Buiten NV-gebied | |
| Stikstofgebruiksnorm | 5% korting per ha | 10% korting per ha | Geen korting | Geen korting |
| gebruiksnorm dierlijke mest | 170 kg N per ha of 210 kg met derogatie | 170 kg N per ha. Geen derogatie | 170 kg N per ha. Geen derogatie | 170 kg N per ha of 230 kg met derogatie |
Aanvullende korting op de totale stikstofgebruiksnorm
Bufferstroken
Grenzen je landbouwpercelen aan watervoerende sloten? Dan heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in 2023 bufferstroken van 0,5 tot 5 meter breedte voor je ingetekend. Op deze bufferstroken is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen niet toegestaan. Ze nemen ook de mestplaatsingsruimte van deze oppervlaktes weg. Je rekent in 2024 weer met dezelfde oppervlaktes als in 2023.
Zand- en lössgrond
Op zand- en lössgrond wordt de inzaai van vanggewassen na de hoofdteelt 'gestimuleerd' (met uitzondering van winterteelten). Geen vanggewas, of te laat ingezaaid, betekent in het volgende jaar een stikstofkorting die kan oplopen tot 20 kg N per ha. Het vroegtijdig vernietigen van een vanggewas kost je ook 20 kg N per ha aan stikstofruimte.
Groenbemesters
Vanaf 2024 geldt geen stikstofgebruiksruimte meer voor vlinderbloemige groenbemesters. In enkele gevallen bieden niet-vlinderbloemige groenbemesters als hoofdteelt nog wel een stikstofgebruiksruimte.
Verplicht bemestingsplan
Zorg er als landbouwer voor dat je uiterlijk 14 maart 2024 je bemestingsplan gereed hebt. In welke vorm je het giet, is aan jou. Je mag het bemestingsplan per perceel opstellen, maar ook op basis van oppervlakten per gewas. Houd dan wel rekening met verschillende grondsoorten en rassen.
Er wordt geadviseerd om ook een berekening te maken waarmee je controleert of de geplande bemesting past binnen de gebruiksnormen. Hier hoort dan ook een berekening van de beschikbare mest op je bedrijf bij in kilogrammen stikstof en fosfaat per ton mest. Zodra je de bemesting uitvoert, bereken je de mutaties van de beginvoorraad, de productie, de aan- en afvoer en de eindvoorraad.
Het bemestingsplan bewaar je minimaal 5 jaar in je eigen administratie. Je hoeft het (nog) niet in te dienen bij RVO.
Voor derogatie gelden uiteraard strengere voorwaarden met betrekking tot het hebben van een bemestingsplan.
Mestafzet op tijd regelen
In 2023 liepen de bedragen voor mestafzet richting het najaar fors op. Ons advies: wacht in 2024 niet te lang met het regelen van je mestafzet. Akkerbouwers ontvangen drijfmest het liefst in het voorjaar - mits het land niet te nat is. Zorg ervoor dat je op tijd afspraken maakt en deze vastlegt.
Vroeg uitrijden van mest
De algemene eerste uitrijdatum voor drijfmest en dunne fractie op bouwland is 16 maart. Wil je je percelen al eerder bemesten (16 februari - 15 maart) voor de zogeheten vroege teelten? Dit is toegestaan op voorwaarde dat je het meldt bij de RVO. Vroege teelten zijn bijvoorbeeld granen, bieten, uien en aardappels.
Melden doe je via de 'Mijn percelen' applicatie van RVO. Geef de vroege teelten op de gewenste percelen voor 2024 door. Doe dit minimaal 24 uur voordat je mest gaat uitrijden.
Meer weten over jouw bemestingsplan?
Heb je hulp nodig bij je bemestingsplan? Neem dan contact op met de Countus-adviseur in jouw regio. We helpen je graag.
