De kosten van eiwit
De prikkel via de portemonnee werkt altijd nog het beste. De aankoop van eiwit is duurder dan de aankoop van energie. Bierborstel is circa € 1 per % drogestof duurder dan perspulp. De standaardbrokken worden weinig gevoerd, maar een A-brok is circa € 2,50 per 100 kg goedkoper dan een B-brok. Minder eiwit voeren loont dus direct in de uitgaven. Daarnaast leidt een lager eiwitniveau tot een lagere mestproductie. In de BEX-berekening of indirect omdat het ureumgehalte in de melk daalt, wat resulteert in een lagere forfaitaire mestproductie.
Dit is theorie, maar hoe zit het in de praktijk? Uiteraard spelen veel verschillende factoren een rol. De 2 grootste factoren zijn grondsoort en intensiteit. Voor deze analyse hebben we alle kringloopwijzers van onze klanten naast elkaar gezet, met uitzondering van de bedrijven op veengrond en biologische bedrijven.
Melkproductie op peil
Kun je de melkproductie op peil houden met een lager eiwitniveau? Ja, dat kan! Je ziet in de grafiek dat tussen de 158 en 173 RE in het rantsoen de hoogste melkproductie per koe wordt gerealiseerd. Boven de 175 RE lijkt de balans uit het rantsoen te zijn, want deze bedrijven halen een aanzienlijk lagere melkproductie.
Vanaf de verticale as bekeken kun je 10.000 kg melk per koe halen met 145 RE of met 180 RE. Laatstgenoemde leidt tot veel kosten, wat niet tot uiting komt in de melkproductie. Daarnaast is er veel spreiding en dat biedt perspectief: hoe groter de spreiding, hoe makkelijker je vooruitgang boekt.
Productie per koe
Technisch gezien is productie per koe een belangrijke KPI (kengetal). Maar als financieel adviesorganisatie vinden we het belangrijker om naar de voerwinst te kijken: de melkopbrengst min de voerkosten. In de melkopbrengsten spelen tegenwoordig ook concepttoeslagen een belangrijke rol. Toeslagen, zoals PlanetProof, Beter Voor of gewoon weidepremie, spelen een grotere rol bij minder intensieve bedrijven.
Daarbij zijn het aantal stuks vee op dit moment de meest beperkende factor. Het is niet mogelijk om de vergunning uit te breiden, dus ligt de focus op de hoogste voerwinst per koe. Een goede voerwinst realiseer je in de praktijk bij een RE van 155 tot 170. Daar past een streefwaarde van 160 RE heel mooi binnen.
Te weinig eiwit
Kun je ook te weinig eiwit voeren? Bij erg lage RE-gehalten zie je een lage gemiddelde melkproductie. Ook het voersaldo haalt die piek niet. Maar beide kunnen goed meekomen met gemiddelde waarden. Toch zien we ook een zeker minimum ontstaan. Krachtvoer zou je in moeten zetten om je eigen geteelde ruwvoer optimaal te benutten.
Bij lage RE-gehalten ligt de hoeveelheid melk uit eigen ruwvoer lager. De benutting van je eigen ruwvoer daalt. Mogelijk raakt door een gebrek aan eiwit de balans verstoord. Onder de 150 RE daalt de hoeveelheid melk uit ruwvoer flink. Hetzelfde effect treedt op boven de 170, want dan duikt de ruwvoerbenutting ook omlaag. Is dit een gevolg van een overschot aan eiwit? Een goede balans vinden is dus heel belangrijk.
Balans vinden
Het vinden van de juiste balans begint met het stellen van een duidelijk doel. Een helder doel en scherpe kaders vormen de basis. Gemiddeld ligt het RE-gehalte van krachtvoer 36 punten hoger dan dat van ruwvoer. Dus wordt het RE-gehalte van het rantsoen verhoogd met de aankoop. Opvallend is dat bedrijven met een hoger aandeel krachtvoer en bijproducten ook een hoger RE-gehalte voeren. Dit terwijl deze bedrijven meer aankopen en dus ook meer sturingsmogelijkheden hebben. Zonder een concreet doel blijft efficiëntie echter verloren gaan.
De exacte besparing is lastig te berekenen, omdat veel factoren elkaar beïnvloeden en elk jaar anders is. Toch zien we dat een besparing van 1 à 2 cent per liter melk haalbaar is, puur door het verlagen van het eiwitgehalte in het rantsoen. Dit komt vooral door voerkosten, benutting van eigen ruwvoer en mestafzet.
Meer weten?
Weet jij waar je staat met jouw bedrijf? Wil je jouw cijfers eens vergelijken en over dit onderwerp gericht advies? Neem dan contact op met onze adviseur in jouw regio. We helpen je graag verder!
