4 kantelpunten voor de melkveehouderij
Uiteindelijk zal er bij het invullen van de wet oog moeten zijn voor de extra kosten die veehouders maken en zal het ook binnen de vergunningverlening mogelijk moeten zijn om überhaupt stalaanpassingen te doen of nieuwe stallen te bouwen.
De uitwerking van de AmvB komt tot stand in samenwerking met LTO, NZO, NAJK en de Dierenbescherming. Samen hebben de partijen 4 belangrijke kantelpunten voor de melkveehouderij geformuleerd:
- Overstappen op vrijloopstallen
- Meer weidegang
- Stoppen met onthoornen
- Kalf bij de koe
Gefaseerde aanpak
Per element is uitgewerkt hoe het tijdspad en de regelgeving er volgens hun uit zou moeten zien. Ook is er nog nader onderzoek nodig naar de praktische uitvoerbaarheid, verdienmodellen en milieueffecten. Meer staloppervlakte per dier kan bijvoorbeeld leiden tot hogere ammoniak- en methaanemissies, wat botst met de milieudoelstellingen. Daarom komt er een gefaseerde aanpak, zodat er voldoende ruimte is voor de koplopers en de brede groep daarachter. Dit is de globale planning:
- Vanaf 2025: Praktijkonderzoek en experimenteerruimte
- Vanaf 2030: Marktconcepten (zoals Beter Leven of Planet Proof-keurmerken)
- Vanaf 2035: Duurzaamheids- en kwaliteitsprogramma’s (zoals Foqus Planet en Qlip)
- Vanaf 2040: Opname in nationale wetgeving
Hierdoor krijgen ondernemers de tijd om veranderingen door te voeren en wordt regelgeving pas verplicht zodra de sector eraan gewend is. De exacte tijdlijnen hangen af van vergunningen en verdienmodellen.
Wat betekent dit concreet voor jouw bedrijf?
De maatregelen zien er globaal als volgt uit:
- Voldoende vreetplaatsen en drinkwater
Vanaf 2030 moeten alle koeien voldoende vreetplaatsen en schoon drinkwater hebben, zowel in de stal als in de weide.
- Weidegang
Melkkoeien en jongvee krijgen weidegang en jonge kalveren krijgen melk in een natuurlijke zoogpositie uit een speen. Kalveren van 2 tot 15 weken hebben daarbij toegang tot ruwvoer. De partners willen per 2026 in de AmvB opnemen dat langdurige pijnstilling verplicht is bij het onthoornen van kalveren en dat koeien permanente toegang hebben tot schoon water in zowel de stal als de weide.
De convenantpartners stellen voor om langdurige weidegang meer te gaan stimuleren met een gedifferentieerde beloning voor meer uren weidegang. Ze sluiten hierbij aan in de doelstelling van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) waarin extra wordt beloond bij 1.500 of 2.500 uur weidegang per jaar. Het uiteindelijke doel is dat in 2040 ‘zoveel weidegang als mogelijk’ wordt toegepast waarin het aantal uren per jaar afhankelijk is van de regio en de grootte van de huiskavel. Daarbij zal jongvee ook moeten worden geweid waarbij er de eerste 2 jaar minimaal 100 dagen weidegang wordt geboden.
- Stalhuisvesting
Vanaf 2028 moet er minimaal 1 ligplaats per dier zijn, met afmetingen die passen bij het dier. In 2026 worden schuurborstels voor jongvee en roterende borstels voor lacterende koeien verplicht in de zuivelkwaliteitssystemen. Ondernemers kunnen toebewegen naar een systeem van vrijloopstallen met of zonder ligboxen. Nieuwbouw en renovaties moeten zoveel mogelijk volgens de Maatlat Duurzame Veehouderij verlopen.
Richting 2030 zal er in marktconcepten worden gestuurd naar een systeem met 1 ligplaats per koe, waarbij koeien onbelemmerd kunnen vreten. De vloeren zijn van zacht en vervormbaar materiaal en er is voldoende daglicht beschikbaar. Daarbij moet er voldoende ruimte zijn voor de dieren om vrij te kunnen bewegen. De convenantparters willen uiteindelijk een systeem van vrijloopstallen of potstallen met deels open zijwanden, maar zullen de komende jaren onderzoek doen naar de haalbaarheid en emissies van dergelijke systemen.
- Zand en stro
Voor droge en zieke koeien streven ze naar een systeem waarin die dieren op zand of stro lopen zonder ligboxen met daarbij een uitloop direct naast de stal. In 2030 zou er dan een aparte ruimte moeten zijn voor zieke dieren of droge koeien waarbij visueel, maar geen fysiek contact mogelijk is met ander rundvee.
- Groepshuisvesting
Bij jonge kalveren wordt onderzocht of groepshuisvesting vanaf 7 dagen een haalbare kaart is. Per 2030 zouden kalveren na 14 dagen in groepen moeten worden gehouden op stro. In 2040 willen de partners dat kalveren tot tenminste 28 dagen in groepen op stro worden gehouden op het geboortebedrijf.
- Diergezondheid
De diergezondheid zou verder geborgd moeten worden via de zuivelkwaliteitssystemen waarin per 2030 wordt opgenomen dat 90% van de bedrijven een levensduur (gemiddelde afvoerleeftijd) heeft van 4 jaar en 7 maanden. Daarnaast zou 90% van de melkveebedrijven een KalfOK-score hoger dan 75 moeten hebben en zal dierwelzijn continu gemonitord worden met een welzijnsmonitor.
Op termijn willen de partijen toewerken naar een systeem waarin het kalf tenminste 3 maanden bij de koe blijft. Hier is echter nog veel experimenteerruimte voor nodig om praktijkervaring op te doen. Dit onderzoek start in 2025 en moet uiterlijk in 2030 zijn afgerond. De opgedane ervaringen worden meegenomen in marktconcepten.
Wat kun je nu al doen?
De lijst met aanpassingen is groot. Voor de zomer weten we hoe de definitieve wet gaat worden. Wil je investeren? Houd dan rekening met deze bepalingen en bespreek met je Countus-adviseur hoe je de maatregelen binnen het natuurlijke investeringsritme kunt toepassen op je bedrijf.
Meer weten?
Wil je weten hoe deze veranderingen jouw bedrijf raken en welke stappen je nu al kunt zetten? Neem dan contact op met een agro-specialist van Countus. We helpen je graag verder!
