Agro, Mestbeleid en derogatie

Lagere bemestingsnormen: wat betekent dit voor jouw gras- en maïsopbrengst?

23 jan. 2025

Door de afspraken in de derogatiebeschikking en het zevende actieprogramma nitraatrichtlijn zijn de bemestingsnormen én de mestplaatsingsruimte de afgelopen jaren flink verkleind. Dit heeft geleid tot hogere kosten en meer uitdagingen rondom de mestafzet. Juist daarom is goed management belangrijker dan ooit. Hoe kun je de mestproductie minimaliseren en een slimme strategie voor de afzet ontwikkelen?

Impact op opbrengst gewassen

Een onderwerp dat vaak onderbelicht blijft, is de impact van lagere bemestingsnormen op de opbrengst van gewassen. Door de korting van 20% op de totale stikstofgebruiksnorm in NV-gebieden dalen niet alleen de opbrengsten, maar wordt ook de kwaliteit van de gewassen minder. Veel melkveehouders kiezen ervoor om deze korting vooral toe te passen op kunstmest. Zo kunnen ze binnen de beschikbare ruimte zoveel mogelijk dierlijke mest benutten. Maar wat zijn de gevolgen hiervan op je gewassen?

Uit onze analyse op de Kringloopwijzer-data van Countus-klanten blijkt dat een lage stikstofgift uit kunstmest op gras zorgt voor een lagere opbrengst (uitgedrukt in kilo drogestof per hectare) én een lagere kwaliteit van het gewas (uitgedrukt in VEM per kilo drogestof). Het effect van lagere bemesting is sterker op de opbrengst van het grasland (grafiek 1) dan op de kwaliteit van het geoogste gewas (grafiek 2). Bij maïs zien we een genuanceerder beeld: de opbrengst per hectare neemt bij lagere stikstofbemesting licht toe (grafiek 3), terwijl de kwaliteit van het gewas licht daalt (grafiek 4).

Verschillende grondsoorten

Om de uitkomsten specifieker te maken hebben we gekeken naar de effecten op verschillende grondsoorten. Daaruit blijkt dat het gemiddelde effect op de opbrengst van gras het grootst is op kleigrond en het kleinst op veengrond. Daarentegen is het effect op de kwaliteit weer beduidend groter op veengrond. Bij maïs zien we de opbrengst licht toenemen op veen en kleigrond bij lagere kunstmest bemesting, terwijl deze op zandgrond juist afneemt. Het kwaliteitsverschil is ook daar op veengrond het grootst.

Verschil in opbrengst bij 20% minder N uit kunstmest

Gras

Veengrond Kleigrond Zandgrond
Verschil in ds opbrengst +3,2% -11,7% -7.4%
Verschil in VEM/kg ds -0,9% -0,1% -0,9%
       
Mais Veengrond Kleigrond Zandgrond
Verschil in ds opbrengst +2,4% +3,7% -1,0%
Verschil in VEM/kg ds -1,3% -0,3% -0,5%

Het opvallendste resultaat? De spreiding tussen de bedrijven. Uit alle grafieken blijkt dat diverse bedrijven in staat zijn om een hoge opbrengst per hectare en kwaliteit te behalen met een lage stikstofgift uit kunstmest. Maar ook het omgekeerde vindt plaats: bedrijven die veel stikstof uit kunstmest gebruiken met achterblijvende opbrengsten en kwaliteit.

De juiste strategie

Net zoals bij mestafzet kan de juiste strategie helpen om de impact van de maatregelen op jouw bedrijf te beperken. Door meer gebruik te maken van grasklaver kun je bijvoorbeeld de opbrengst van het grasland beter op peil houden, zelfs bij lagere bemestingsnormen.

Uit de Kringloopwijzer-data blijkt dat een hoog percentage klaver in het gewas zorgt voor een lichte stijging van de opbrengst. Daarnaast zijn er andere factoren die niet direct uit de cijfers zijn te halen, maar in de praktijk wel een groot verschil kunnen maken. Denk aan het type kunstmest en het moment van bemesten. Nu de bemestingsnormen steeds strenger worden, is het belangrijk om op het juiste moment, in de juiste samenstelling én op de juiste manier te bemesten. Zo haal je het maximale uit je gewassen.

Grafiek 1: grasopbrengst in kilogram drogestof per hectare vergeleken met kilograms N per hectare uit kunstmest

Grafiek 2: graskwaliteit in VEM per kilogram drogestof vergeleken met kilograms N per hectare uit kunstmest.

Grafiek 3: maïsopbrengst in kilogram drogestof per hectare vergeleken met kilograms N per hectare uit kunstmest

Grafiek 4: maïskwaliteit in VEM per kilogram drogestof vergeleken met kilograms N per hectare uit kunstmest

Meer weten?

Weten hoe je de impact van de lagere bemestingsnormen kunt beperken? Neem contact op met je Countus-adviseur. Samen kijken we hoe je jouw bemestingsstrategie kunt optimaliseren en het maximale uit je gewassen haalt.