Vlieger in een F-16
Misschien herken je het wel, dat je als kind al wist wat je later wilde worden. Boer, vrachtwagenchauffeur, arts… Als klein jongetje wist ik precies wat ik later wilde worden: vlieger in een F-16. Dat leek me zo gaaf. Vliegen in een zo’n mooi vliegtuig, hoog in de lucht. Veel spannende avonturen beleven.
Toen ik in groep 8 hoorde dat mijn schooladvies havo was, was het eerste wat ik dacht: daarmee kan ik naar de opleiding voor vlieger bij de luchtmacht. Een paar jaar later viel die droom echter in duigen. Om een simpele en ook niet te veranderen reden: ik was langer dan de maximale lengte van 1,93 meter die je als vlieger mag hebben. Achteraf gezien is het een prachtige jongensdroom geweest.
De automatische piloot
Een mooie uitvinding in de luchtvaart is de automatische piloot. Daarmee wordt de piloot veel werk uit handen genomen. Een groot deel van de tijd vliegt het toestel op de automatische piloot. Met name bij het opstijgen en landen zit de piloot bewust aan het stuur.
Ook wij mensen automatiseren veel en doen veel ‘op de automatische piloot’. Denk maar eens aan lezen. Ooit hebben we de letters van het alfabet geleerd. We leerden daarvan woorden te maken en aan deze woorden betekenis te geven. Van de woorden maken we weer zinnen en die vormen vervolgens weer een verhaal. Bij het lezen denk je niet meer bewust na over de letters die je ziet. Nee, het lezen gaat grotendeels onbewust. En dat is maar goed ook, wat anders zou het lezen alleen al heel veel energie kosten.
En zo gaat het met heel veel dingen in ons dagelijks leven. Heel veel van wat we doen en denken zit in ons onbewuste. We denken er niet meer bij na, het gaat automatisch.
Als kind hebben we leren lezen. En we hebben ook geleerd hoe we omgaan met stress, conflicten en hoe we liefde en aandacht van anderen kunnen krijgen. We hebben dat vooral geleerd van onze ouders. En wat we daarin geleerd hebben, passen we eigenlijk de rest van ons leven toe. Daar zijn we ons vaak niet bewust van.
Bewust worden is de eerste stap
Ook in mijn werk als coach en begeleider kom ik dit veel tegen. Bijvoorbeeld in de begeleiding van familiebedrijven, bij ondernemers die vastlopen in stress, bij conflicten binnen families en relaties. En ook bij mezelf kom ik dat tegen. In mijn relaties met anderen, op m’n werk. En dan vooral als de druk toeneemt of de dingen niet gaan zoals ik graag zou willen.
Dan is het soms best lastig om daaruit te komen. Wat mij helpt, is om me dan weer bewust te worden van de onbewuste patronen die ik automatisch weer afdraai. Zo lang ik maar doorga en me daar niet van bewust ben, is het bijna niet mogelijk om een stap te zetten of tot een oplossing te komen. Met vallen en opstaan lukt me dat steeds beter.
Denk maar eens aan het vliegtuig. Op het moment dat hij op de automatische piloot vliegt, kan ie eigenlijk niet van koers wijzigen. En wat gebeurt er dan als er een ander vliegtuig tegemoet komt? Dan klinken er uiteraard allerlei alarmbellen. En als er dan niet bewust wordt ingegrepen, is de kans groot dat er brokken ontstaan.
Alarmbellen en signalen
En zo gaat het ook met ons als mens. Het is enorm belangrijk om je bewust te worden van jezelf en wat er gebeurt van binnen. Wij zitten als mensen prachtig in elkaar. Wat mij betreft zoveel mooier dan alle technische hoogstandjes in een vliegtuig. Ook wij krijgen alarmsignalen als het mis dreigt te gaan of als het niet loopt zoals het moet. Hoofdpijn, stress, kortaf zijn, slecht slapen, depressieve gevoelens en gedachtes, ruzieachtige sfeer thuis en op het bedrijf, blijven hangen in boosheid, chagrijnig blijven. Zo maar een paar voorbeelden.
Uiteraard krijgen we ook signalen als het goed gaat. Dan voelen we ons vrolijk, energiek, opgewekt, krachtig, dan schijnt de zon als het ware.
Herken signalen
Ik raad je aan om die signalen niet te negeren. De volgende vragen kunnen je helpen om mogelijke automatismen en patronen te ontdekken. Dat is een eerste stap naar een duurzame verbetering.
- Wat voel ik en mag dat gevoel er zijn van mezelf?
- In welke situaties heb ik dit eerder gemaakt?
- Hoe ben ik er toen mee omgegaan?
- Welk boodschap heb ik van mijn ouders meegekregen?
- Op welke manier geef ik nu nog steeds gevolg aan die boodschap?
Heb je hulp nodig om inzicht te krijgen in wat jouw alarmbellen zijn? En hoe je daarmee om kunt gaan? Ik help je graag.
Meer weten?
Robert Kamphuis is als coach betrokken bij ons label Spoar. Vanuit Spoar begeleiden we mensen, bedrijven en families onder meer bij stressvolle situaties en verandering. Denk aan situaties waarbij het niet meer loopt onderling, je in een situatie zit waarvan je het gevoel hebt dat je er zelf niet meer uitkomt, of dat je voor je gevoel in cirkels blijft draaien. Vanuit Spoar helpen we je weer op het goede spoor.
Heb je vragen of ben je benieuwd wat we voor jou kunnen betekenen? Neem contact op met Robert Kamphuis.
