Zonneweide op jouw landbouwgrond

1. Inkomstenbelasting

Gevolgen landbouwvrijstelling

Als je landbouwgrond verhuurt aan projectontwikkelaars ten behoeve van de exploitatie van een zonneweide, is de landbouwvrijstelling niet meer van toepassing. De grond wordt namelijk niet langer grotendeels aangewend voor agrarische bedrijfsmatige doeleinden. Het feit dat je de grond mogelijk gemengd gebruikt, bijvoorbeeld als schapen onder de panelen door lopen, maakt dit niet anders.

Dit betekent dat waardeontwikkelingen van de grond in de periode dat er zonnepanelen op de grond staan, bij een latere verkoop van de grond of bij staking van de onderneming, belast zijn. De financiële gevolgen hiervan zijn sterk afhankelijk van de grondprijsontwikkelingen gedurende de periode dat er zonnepanelen op jouw grond staan.

Staking onderneming

Indien na het plaatsen van de zonnepanelen geen of nog slechts zeer beperkte agrarische activiteiten resteren, dan vindt de Belastingdienst mogelijk dat je je onderneming hebt gestaakt. Bij het staken van de onderneming zal afgerekend moeten worden over de stille reserves die aanwezig zijn binnen je onderneming (met uitzondering van de stille reserves waar de landbouwvrijstelling op van toepassing is). Deze stille reserves zijn het verschil tussen de waarde in het economisch verkeer en de boekwaarde.

Na de staking ‘verhuizen’ de grond en de andere bedrijfsmiddelen van box 1 naar box 3. In box 3 wordt de waarde van de grond en de andere bedrijfsmiddelen jaarlijks belast tegen een tarief van 30% over een fictief rendement, beter bekend als de vermogensrendementsheffing.

Je kunt de vermogensrendementsheffing voorkomen door de grond (of je gehele bedrijf) in te brengen in een besloten vennootschap. Voornamelijk in het zicht van verkoop of staking van je onderneming kan dit aantrekkelijk zijn. Hiervoor gelden wel enkele termijnen. Deze optie kost daardoor (wacht)tijd, die er bij de realisatie van de zonneweide meestal niet is.

Bedrijfs- of privévermogen

Wanneer je een gedeelte van de grond beschikbaar stelt voor een zonneweide en daarnaast een agrarische onderneming blijft exploiteren, mag je de grond in je onderneming laten staan. De waardeontwikkeling van de grond waarop de zonneweide is gerealiseerd valt niet onder de landbouwvrijstelling.

De Belastingdienst kan zich op het standpunt stellen dat de ondergrond van de zonneweide wordt onttrokken uit de bestaande onderneming en mogelijk een nieuwe onderneming gaat vormen. Dit wordt bestempeld als een sfeerovergang, waarbij je normaal gesproken belasting betaalt. Voor de ondergrond van de zonneweide is, net als bij de windturbines, echter door de Staatssecretaris goedgekeurd dat deze als ‘niet onttrokken’ mag worden beschouwd.

Zoals genoemd kun je ervoor kiezen de grond in je onderneming (box 1) te laten staan. Je kunt de grond ook direct overhevelen naar box 3. Deze overheveling is fiscaal gezien gelijk aan de wijze van afrekenen bij staking (zie vorige punt). Na overheveling van de grond wordt de waarde van de grond op 1 januari van elk belastingjaar in de vermogensrendementsheffing betrokken.

2. Schenk- en erfbelasting

Naast de gevolgen voor de inkomstenbelasting heeft de zonneweide ook gevolgen voor de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenk- en erfbelasting. De bedrijfsopvolgingsregeling kent een ruime vrijstelling bij de overdracht van ondernemingsvermogen (2018: € 1.071.987 geheel vrijgesteld en al het meerdere voor 83% vrijgesteld).

Hiervoor is benoemd dat de grond bij de realisatie van de zonneweide in sommige gevallen niet langer een onderdeel is van de onderneming, maar wordt overgeheveld naar jouw privévermogen. De bedrijfsopvolgingsregeling ziet uitsluitend op bedrijfsvermogen. Ondanks dat je voor de inkomstenbelasting mag kiezen om de grond als bedrijfsvermogen te kwalificeren, stelt de Belastingdienst dat deze grond geen bedrijfsvermogen is voor de bedrijfsopvolgingsregeling. Hierdoor valt de zonneweide niet binnen de ruime vrijstelling. Om de zonneweide te kunnen kwalificeren als ondernemingsvermogen raden wij aan mee te participeren als ondernemer in de exploitatie van de zonneweide.

Wellicht heb je de door jou geëxploiteerde agrarische onderneming recent geschonken gekregen of geërfd. Als je daarbij gebruik hebt gemaakt van de bedrijfsopvolgingsregeling, dan ben je verplicht de onderneming gedurende 5 jaar voort te zetten. Als je binnen deze 5 jaar de zonneweide realiseert, wordt dit voortzettingsvereiste naar alle waarschijnlijkheid (deels) geschonden. Dit kan ertoe leiden dat de vrijstelling geheel of gedeeltelijk wordt teruggenomen, waardoor je alsnog schenk- of erfbelasting moet betalen.

3. Overdrachtsbelasting

Met betrekking tot de overdrachtsbelasting wordt de overdracht van landbouwgrond vrijgesteld van overdrachtsbelasting, mits deze grond na overdracht nog 10 jaar bedrijfsmatig voor de landbouw wordt geëxploiteerd. Als de grond die gebruikt wordt voor de zonneweide de afgelopen 10 jaar is verkregen met toepassing van voorgenoemde vrijstelling, wordt deze vrijstelling mogelijk teruggenomen.

4. Ruimtelijke ordening

In de meeste gevallen past de zonneweide niet binnen het toegestane gebruik van jouw grond volgens het geldende bestemmingsplan. Om de zonneweide toch te kunnen exploiteren, moet het bestemmingsplan worden aangepast of er moet een omgevingsvergunning worden verstrekt. Dit loopt dan via een uitgebreide procedure waarbij de effecten op de omgeving ook beoordeeld worden.

Daarnaast geldt voor bedrijfsmatig geëxploiteerde grond een vrijstelling voor de onroerende zaakbelasting. Deze vrijstelling is echter niet langer van toepassing als op deze grond een zonneweide is gerealiseerd. In de praktijk zien we dat de betrokken partijen meestal zelf afspreken wie deze lasten voor zijn rekening neemt.

5. Betalingsrechten en grondgebondenheid

De grond waarop de zonneweide is gerealiseerd, kan volgens de Rijksdienst voor Ondernemers Nederland (RVO) niet worden benut voor de mestverwerking of voor de benutting van betalingsrechten. In de Meststoffenwet staat dat alleen sprake is van landbouwgrond als deze in het kader van de normale (agrarische) bedrijfsvoering in gebruik is. Het dubbele gebruik van de grond (bijvoorbeeld de exploitatie van de zonneweide in combinatie met het grazen van schapen) belemmert optimaal grondgebruik ten behoeve van de betalingsrechten en grondgebondenheid.

Dit werkt eveneens door in de grondgebondenheid van jouw onderneming. Je doet er verstandig aan te beoordelen of je na de realisatie van de zonneweide kunt blijven voldoen aan de wettelijke vereisten rondom grondgebonden groei.

6. Civielrechtelijke gevolgen

In de overeenkomst die je aangaat staan alle afspraken. Het is gebruikelijk dat je voorafgaand aan de definitieve afspraken een intentieovereenkomst tekent. Wij adviseren om zowel de intentieovereenkomst als de definitieve overeenkomst juridisch te laten beoordelen. Hierdoor zijn jouw positie en bevoegdheden, maar ook je verplichtingen in juridische zin getoetst en voor jou voldoende bekend.

Het is daarnaast van belang dat je voordat je een overeenkomst tekent de fiscale, bedrijfseconomische en juridische (on)mogelijkheden voor jouw specifieke situatie in kaart brengt. Deze veelvoorkomende aandachtspunten kun je als eerste aanzet hiertoe gebruiken, maar het is geen limitatieve opsomming. Uiteindelijk blijft iedere situatie uniek en vraagt het om een op maat gemaakt advies.