KPI's
In studiegroepverband hebben diverse akkerbouwers, melkveehouders en varkenshouders zich verdiept in de kritische prestatie indicatoren (KPI’s) die horen bij kringlooplandbouw. De studiegroepen komen samen in het kader van de Subsidiemodule agrarische bedrijfsadvisering en educatie (SABE) van het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).
De KPI’s voor melkveehouders zijn dankzij de Kringloopwijzer al redelijk concreet. In samenwerking met een softwarebedrijf maken onze akkerbouwspecialisten zich hard om ook voor de akkerbouw een tool te realiseren om hier inzicht in te krijgen. Voor de varkenshouderij focussen we ons op de CO2-footprint. In de intensieve veehouderij wordt kringlooplandbouw daar immers al vaak aan gekoppeld.
Samen op excursie
Naast deze studiegroepbijeenkomst zijn de melkveehouders en akkerbouwers op excursie geweest. Ze brachten bezoeken aan diverse bedrijven die veel doen aan innovatie en duurzaamheid en stonden uitgebreid stil bij de strategische keuzes waar de ondernemingen mee te maken kregen. Binnenkort volgt een tweede bijeenkomst waarin we verder praten over deze keuzes. De varkenshouders gaan later nog op excursie.
Excursie melkveehouders
Waar zijn de melkveehouders op bezoek geweest en wat heeft het ze gebracht? We vertellen kort over de initiatieven van de bezochte bedrijven.
Innovatie, duurzaamheid én dierenwelzijn
Op het bedrijf van Anton en Arjan Stokman in Koudum staan innovatie, duurzaamheid en dierenwelzijn hoog in het vaandel. De 280 koeien staan in een Vrije Keuzestal en hebben buiten de beschikking over een speelheuvel en een JaKoeZie (vijver). Naast het eigen kruidenrijke grasland beheren vader en zoon 30 hectare natuurgrond van Staatsbosbeheer.
Ondanks de extensieve bedrijfsvoering nam het bedrijf in 2021 een mono-mestvergister in gebruik. Ze vergisten de mest van de eigen koeien en van 2 buren. Ruim 300 huishoudens in het nabijgelegen dorp worden hiermee van groen gras voorzien.
Ecologische diensten verwaarden
Na zijn bedrijf 2 keer te hebben verplaatst, runt Pieter van der Valk zijn melkveehouderij met 125 melkkoeien op een kosteneffectieve en extensieve manier. In 2021 rondde Pieter het Nuffield Scholarship af waarin hij onderzocht hoe je ecologische diensten kunt verwaarden. Deze kennis brengt hij nu in de praktijk met zijn boerencoöperaties Agricycling en Grondcoöperatie Rijkdom.
Met Agricycling maken deelnemers hun eigen compost met lokaal snoeiwerk, bermmaai- en slootreinigingsafval. Naast het toevoegen van organische stof kun je hiermee lokale kringlopen sluiten zonder nadelige milieu- of watereffecten. De coöperatie is inmiddels actief in heel Nederland.
Anders bemesten
Bioclear-Earth houdt zich onder andere bezig met onderzoek naar het gezond houden van de bodem. Zo blijkt uit praktijkonderzoek dat de volgende 3 typen bemesting ten opzichte van drijfmesttoediening een positieve werking hebben op organische stofvastlegging in de bodem:
- Digestaat
- Compost
- Vaste mest
Excursie akkerbouwers
Ook de akkerbouwers brachten bezoeken aan diverse bedrijven waar ze veel waardevolle informatie hebben opgedaan. We lichten de bezoeken hieronder uit.
Al jaren biologisch
Buurjongens Thijs en Wouter waren 14 en 15 toen hun vaders in 2001 besloten om te schakelen naar biologische landbouw. Tijdens hun jarenlange ervaring met deze vorm van akkerbouw klopten ze geregeld bij elkaar aan voor advies. Thijs bij Wouter voor advies over verkoop en Wouter bij Thijs voor teeltadvies. De samenwerking is in 2016 voortgezet in een gezamenlijke exploitatie: WeGrowOrganic.
Land ruilen ze met een veehouder, in ruil daarvoor ontvangen ze mest van de koeien. Een silo van 1.500 kuub zorgt ervoor dat de akkers vrijwel zeker van mest worden voorzien. Een breed bouwplan met spreiding in geografie en tijd en een uitstekend sorteerbedrijf zijn daarnaast misschien wel de sleutel tot het succes. Het bedrijf wordt gekenmerkt door innovatie, slim energiebeheer en het ontwikkelen van samenwerkingen in de keten.
Koeien en spruitjes
In Zeewolde runnen 3 broers van maatschap Boon een bedrijf met 360 koeien op 2 locaties. Op 550 hectare telen zij spruitjes, sperziebonen en in mindere mate aardappelen en uien. Het hele jaar door draait een complete verwerkings- en inpaklijn om voor supermarkten kant-en-klare spruitjes te maken. Op het bedrijf is een eigen keurstation ingericht om ook te kunnen leveren aan Noorwegen (buiten de EU).
Tot vorig jaar was de akkerbouw en de verwerking op het bedrijf biologisch, maar daar zijn de broers mee gestopt. Het volume van de biologische markt was te klein en de meerprijs van de biologische producten onvoldoende om de lagere tonnenopbrengst te compenseren. Toch blijven de broers beperkt gewasbeschermingsmiddelen gebruiken, omdat afnemers in het gangbare circuit vragen naar PlanetProof certificering.
Ondanks het ontbreken van biologische producten, blijft duurzaamheid een belangrijk thema. Zoveel mogelijk reststromen blijven binnen het bedrijf zodat mineralen niet verloren gaan. De broers proberen hun percelen zo groen mogelijk de winter door te krijgen om meer stikstof te benutten. Daarnaast zaaien ze akkerranden in met veel soorten planten wat bijdraagt aan biodiversiteit.
Sturen op doelen
BoerenNatuur Flevoland is één van de uitvoerders van het ANLb (Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer). Als collectief zijn zij continu bezig met het bepalen hoe ANLb-pakketten kunnen aansluiten bij agrarische activiteiten. Ook moeten de pakketten hun doel bereiken. Wintervoedselakker, Stoppelland en Vogelakker zijn bijvoorbeeld bedoeld voor het gedijen van verschillende vogels.
BoerenNatuur is een toonaangevende aanjager en invloedrijke kennispartner van toekomstbestendige landbouw. Het collectief werkt in opdracht van het ministerie van LNV met andere partijen samen aan een set van KPI’s voor Kringlooplandbouw (KPI-K). In het kader hiervan begeleidt BoerenNatuur Flevoland een gebiedspilot in deze provincie.
Countus is bij het collectief aangehaakt. Samen vertalen we gebiedsdoelen naar bedrijfsdoelen zodat je deze kunt opnemen in je bedrijfsplan. Zo zijn we een stap dichter bij het sturen op doelen en een stap verder van het sturen op maatregelen.
Meer weten?
Wil jij je ook verdiepen in de mogelijkheden van kringlooplandbouw op jouw bedrijf? Of ben je benieuwd naar de studiegroepen die Countus faciliteert? Neem contact op met je adviseur.
