Agro

Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid: hoe staat het er nu mee?

06 mei 2021

Toekomstbestendig boeren belonen. Dat is het hoofddoel van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) dat in 2023 start. De Europese Commissie beoogt met het nieuwe GLB bij te dragen aan de ‘Green Deal’ dat tot doel heeft de Europese Unie in 2050 klimaatneutraal te maken. Wat betekent het nieuwe GLB voor jou? En wat is er tot nu toe over bekend? We zetten het op een rijtje.  

Van-boer-tot-bordstrategie

De bijdrage van de land- en tuinbouw aan het verwezenlijken van de Green Deal is uitgewerkt in een zogeheten ‘van-boer-tot-bord strategie’. Hierin staan de doelen voor 2030. Deze doelen omvatten:

  • De verlaging van het gebruik van chemische pesticiden
  • Het terugdringen van nutriëntenverliezen
  • Het terugdringen van antibioticaverkoop
  • Een percentuele groei van biologische landbouw en aquacultuur

Om invulling te geven aan deze doelen stelt de Europese Commissie minimale verplichtingen aan agrarisch ondernemers om inkomenssteun te kunnen ontvangen in het nieuwe GLB. Deze verplichtingen gelden voor alle lidstaten. Daarnaast mogen de lidstaten zelf een verdere invulling voorstellen.

Nationaal Strategisch Plan

Het Nationaal Strategisch Plan (NSP) is de Nederlandse invulling. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) stelt financiële middelen beschikbaar voor pilots om informatie te verzamelen voor de invulling van het NSP. In samenwerking met BoerenNatuur en LTO Nederland worden sinds 2019 in totaal 7 pilots uitgevoerd: 6 regionale en 1 landelijke. Deze pilots gaan onder andere over de Akkerbelt, vergroening waterrijke veenweidegebieden en vergroening van de melkveehouderij.

In de eerste helft van 2021 wordt het NSP ingevuld met behulp van de informatie uit de pilots. In de tweede helft van 2021 volgt hierop een politieke besluitvorming. Het NSP wordt naar verwachting in januari 2022 ingediend bij de Europese Commissie die het plan uiteindelijk moet goedkeuren.

De basisbetaling en de vergroeningseisen

In het huidige GLB kennen we de basisbetaling en de vergroeningseisen. In het nieuwe GLB worden de vergroeningseisen onder de voorwaarden voor de basisbetaling gevangen. Deze voorwaarden samen worden de conditionaliteit genoemd.

Voor Nederland is het uitgangspunt dat de conditionaliteit niet zwaarder wordt dan wat de Europese Commissie hierin als minimum eist. Desondanks worden de randvoorwaarden voor de basisbetaling ongetwijfeld zwaarder dan in het huidige GLB. 

De ecoregelingen

Nieuw zijn de ecoregelingen. Dit is een verplicht element om op te nemen in het NSP en hiervoor wordt ongeveer 30% van het budget vrijgemaakt. Voor jou als ondernemer wordt het een vrijwillige deelname door het toepassen van een aantal maatregelen dat binnen deze regelingen valt.

Voor Nederland wordt gestreefd naar laagdrempelige maatregelen, zodat iedereen eraan kan deelnemen. Het kan dus voorkomen dat je bepaalde maatregelen al toepast, omdat het bijvoorbeeld overlap heeft met duurzaamheidseisen van je zuivelverwerker.

De regeling kent een schijf-van-vijf-puntensysteem waarbij je punten moet scoren op elk element uit de schijf. Dit zijn de elementen water, bodem, klimaat, landschap en biodiversiteit. Aan de hand van de maatregelen die je treft, wordt je inspanning gewaardeerd met brons, zilver of goud wat gekoppeld is aan de hoogte van de uitbetaling. Uitbetaling vindt plaats over het totaal aantal hectares en niet alleen over de hectares waarvoor je maatregelen treft. 

Gebiedsgerichte opgaven

De ecoregelingen bevatten landelijke maatregelen en gebiedsgerichte opgaven onderscheidend naar 7 regio’s. In een bepaald gebied is bijvoorbeeld meer aandacht gewenst voor bodemmaatregelen, waardoor je in dit gebied percentueel meer punten moet scoren op het element ‘bodem’ ten opzichte van de andere elementen dan in een ander gebied. Denk hierbij aan activiteiten binnen de ecoregelingen als: verhoging waterpeil veengrond, het aanleggen van akkerranden, teelt van eiwithoudende gewassen of extensivering van grasland.

Je bent vrij in welke activiteiten je gaat doen. Hierdoor is op voorhand al duidelijk of je voldoende punten per element haalt en welke vergoeding daar tegenover staat. De keuzes omtrent de activiteiten zijn nog niet gemaakt. De pilots spelen hierin een grote rol. Agrarische collectieven hebben inmiddels binnen de pilots bepaald welke maatregelen volgens hen op bepaalde plekken moeten worden toegepast.

De uitbetaling

In het huidige GLB kennen we de betalingsrechten. Deze verdwijnen. Uitbetaling wordt straks gebaseerd op activiteiten per hectare x landschapselementen.

Doordat een deel van het totale budget bestemd is voor de ecoregelingen, wordt de basisbetaling lager en om het te kunnen ontvangen moet je aan meer verplichtingen voldoen. Toch wordt er, met de ecoregelingen, gestreefd naar een invulling die toekomstbestendig boeren bevordert en ook zeker beloont.

Meer weten?

Wil je meer weten over de veranderingen binnen het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid? Neem dan contact op met een adviseur van Countus.