Al 3 jaar op rij kampt de Achterhoekse landbouw met grote droogte als gevolg van een tekort aan regen en hoge temperaturen. De gevolgen van de droogte zijn goed zichtbaar in het landschap. Wat zijn de gevolgen voor de boeren en zijn er oplossingen voor dit probleem?
Lagere grasopbrengst
In delen van Kotten bij Winterswijk, op de Vragender-bult, maar ook op andere plekken in de Achterhoek zijn weidepercelen kaal en verdroogd. De gevolgen voor de boeren zijn groot.
Al 3 jaar op rij is de grasopbrengst veel lager en moeten de boeren ruwvoer bijkopen. De melkveehouders op de hoge zandgronden zien hun inkomen steeds verder teruglopen en de voorspellingen voor de komende jaren beloven niet veel goeds. Naast het inkomensverlies van zo’n € 600 tot € 1.000 per hectare per jaar, kan er ook vermogensverlies ontstaan omdat de percelen aan waarde zullen verminderen.
Oplossingen voor droogte
Bij een tekort aan regen bestaan er in principe 3 oplossingen:
- Stuwen en vasthouden van regenwater (de spons nathouden)
- Beregenen met oppervlaktewater uit sloten, beken (en rivieren)
- Beregenen met opgepompt grondwater
Het stuwen en vasthouden van het water in de bodem is de meest natuurlijke oplossing. Dit werkt prima in een wat veenachtige bodem, de zogenaamde spons. Op de hooggelegen zandgronden is stuwen nauwelijks mogelijk. Het water loopt nu eenmaal niet tegen de bult op!
Beregenen met oppervlaktewater wordt bij langdurige droogte al snel verboden omdat anders de drinkwatervoorziening in gevaar komt. Beregenen met grondwater is niet alleen kostbaar, het grondwater is vaak ook niet geschikt vanwege mineralen of bijvoorbeeld ijzer in de bodem.
Technologische aanpassingen
Maar ook de droge percelen blijven onmisbaar in de voedselvoorziening. Te meer omdat een deel van de landbouwgrond nu en in de toekomst wordt ingezet voor zonnepanelen. Wat is dan de oplossing? Ik denk dat we de droogte op de hooggelegen percelen alleen nog kunnen opvangen door technologische aanpassingen in de waterhuishouding.
Het regenwater dat in de natte perioden valt, moet opgevangen worden en in reservoirs of kolken worden gebufferd. In droge perioden moet het water op de akkers en weilanden vloeien via een uitgekiend systeem van pompen en irrigatiebuizen of kanalen.
Het is onontkoombaar dat deze oplossingen kosten met zich meebrengen. Maar het ontwateren en toegankelijk maken van de veen- en goorgronden in het verleden is ook gelukt. Dat heeft geld en moeite gekost waar de boeren op de hoge zand- en esgronden ook aan hebben meebetaald.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Hoe we het droogteprobleem in de Achterhoek nu dus aan zouden moeten pakken? Ik denk dat het een gezamenlijke verantwoordelijkheid is van de agrarische sector, de overheid, de waterschappen, de industrie én de consument. De coronacrisis en de aankomende verkiezingen in 2021 slokken veel aandacht op van politici, bestuurders en de media. Maar, waar corona op een gegeven moment weer geschiedenis is, is de droogte vrees ik een blijvertje!
Meer weten?
Wil je eens sparren over het droogteprobleem of over de toekomst van jouw bedrijf? Neem vrijblijvend contact op met Wim Nijman.
